Inclusie initiatieven op de werkvloer en in het onderwijs zijn onderhand wel gekend, maar heel vaak moeten we ook bij deze initiatieven vaststellen dat er nog altijd een 2 sporenbeleid wordt gehanteerd. Vaak wordt het verschil in behandeling van mensen met een beperking door deze initiatieven nog eerder belicht dan uitgevaagd en dit lijkt me net het hele opzet hiervan.
In de sport is inclusie nog een relatief nieuw begrip. Sport hangt vaak samen met prestatie, dus beperkingen en resultaten lijken dan ook niet altijd verzoenbaar met elkaar. Getuige hiervan is dat de eerste editie van de Paralympics pas in 1960 werd gehouden en zelfs deze zijn niet toegankelijk voor iedereen, enkel voor mensen met een lichamelijke handicap, een visuele beperking en/of een hersenverlamming. Daarnaast hebben we ook nog de Special Olympics en de Deaflympische Spelen. Het geven van gelijke rechten aan mensen met en zonder beperking in de sport werd en wordt nog vaak ingevuld als zijnde de mogelijkheid geven om aan sport te doen, maar dan in verscheidene niveaus. Segregatie wordt nogal te vaak verward met inclusie.
Echte inclusie
Echte inclusie zou betekenen dat al de voorzieningen toegankelijk zijn voor iedereen, ongeacht hun mogelijkheden, leeftijd, gender, psychologische of fysieke beperkingen, ed. Toch zijn er schoorvoetend meer en meer initiatieven omtrent inclusie in de sportwereld. Een daarvan werd ook genomineerd voor het Vlaams Sportjuweel voor het warmste Sportinitiatief 2022, namelijk MIXAR. Een prijs die uiteindelijk werd weggekaapt door Football Girls Leuven. Maar dit doet geenszins afbreuk aan dit geweldige initiatief.
MIXAR staat voor Mixed Ability Rugby en is een tak van Mixed Ability sporten. Hierbij volgen deze sporten dezelfde regels als de mainstream sporten zonder adaptaties, maar met enkele kleine aanpassingen die rekening houden met de noden van de individuele deelnemer. Geef toe dat als je bij inclusie in de sport niet direct aan Rugby denkt, en ik ook persoonlijk niet. Rugby heeft nu eenmaal de naam van ruig, hard, superfysiek en absoluut niet voor doetjes. Doch schijn bedriegt.
De vijf waarden die eigen zijn aan het rugby maken dat deze uitermate geschikt is om als vlaggenschip dienst te doen van inclusie in de sport. De waarden van Rugby zijn:
1. Respect – voor elkaar, de tegenstander, de scheidsrechter, het materiaal en de vrijwilligers in de club
2. Discipline – op tijd komen, naar de training komen, je houden aan de ploegafspraken
3. Fair-play - speel eerlijk volgens de regels van het rugbyspel
4. Passie - beleef je sport op en vooral ook naast het veld, deel je ervaring met anderen
5. Vriendschap – rugby is de ploegsport bij uitstek, steun je ploegmaten ten alle tijden
Bij Mixar wordt er samen rugby gespeeld met een ploeg bestaande uit een mix van spelers zonder en met een beperking, van verschillende leeftijdsgroepen (vanaf 16 jaar) en zonder een opdeling van man en vrouw. Iedereen is dus met andere woorden zeker welkom.
MIXAR in Vlaanderen
In Vlaanderen kan je MIXAR spelen in Hasselt, Mechelen, Schilde, Dendermonde en Gent. Ook in Wallonië springen nu ook stillaan enkele clubs op de kar van het MIXAR gebeuren. Ik sprak met de trainer van het MIXAR-team van Dendermonde Rugby club, Michel De Baets. Michel is naast trainer van de Knaptanden ook werkzaam binnen Rugby Vlaanderen o.a. als medewerker van het MIXAR-project, de geknipte persoon dan ook om meer duiding te geven aan dit mooie verhaal.
Michel geeft aan dat Rugby Vlaanderen in het MIXAR-project is gestapt rond eind 2017. Het MIXAR-project is gegroeid vanuit het Europees Erasmus+, dewelke ook dit project mee subsidieert. De eerste club in België dewelke een MIXAR-team opstartte was Hasselt. De Hesselse Herten haalde de mosterd in het buitenland waar MIXAR al enkele jaren bestond. Tijdens het Flanders Open Rugbytoernooi in 2019 werd er al een eerste klein internationaal MIXAR-toernooi gespeeld. De 4 MIXAR teams kregen de kans om het tegen mekaar op te nemen in een eigen categorie tijdens het wereld grootste 10 a side Rugbytoernooi dat elk jaar wordt georganiseerd in Dendermonde tijdens het pinksterweekend. Een mooie ervaring voor de spelers en een mooie kennismaking van de Rugbywereld met MIXAR. In 2021 startte Dendermonde dan ook zelf met een eigen MIXAR-team, de Knaptanden. Er wordt wekelijks getraind van 18.15 tot 19.30. Er werd specifiek gekozen voor deze moment omdat dit een tijdstip is dewelke zeer toegankelijk is. En toegankelijkheid en laagdrempeligheid zijn echt wel een kernwoorden waar het in een Mixed Ability team ronddraait.
Zo worden tussen de teams voor elke match afspraken gemaakt voor wat kan en mag tijdens de wedstrijd. De regels blijven de regels van het klassieke rugby, maar worden in functie van de deelnemers aangepast. Zo vertelde Michel mij een verhaal over een match waarbij er in een van de teams een deelnemer was met een rolstoel. Mij lijkt het heel moeilijk om mij in te denken om een wedstrijd te spelen van een fysieke sport waarbij 1 speler in een rolstoel zit en een vloeiende wedstrijd te hebben. Ik vroeg hem dan ook: en werkte dat? En hoe werkte dat? Zijn antwoord was zeer cryptisch maar tegelijk ook to the point. Ik kan je dat niet uitleggen hoe het werkte, maar het werkte in die match. Je moest er ook gewoon bijzijn om het te zien en te begrijpen.
Terugkijkend aan de vraag en het antwoord is dat ik door die vraag een immense spiegel voorgehouden kreeg grotendeels voor en door mezelf want waarom zou het niet kunnen werken? Waarom zou met de juiste afspraken en het nodige respect van eenieder aanwezig het niet moeten of kunnen werken? Michel vervolgde ook met de volgende woorden: hopelijk blijft MIXAR in de toekomst geen aparte competitie meer, maar het normale. Want net zoals we met z’n alle samenleven zo zouden we ook moeten kunnen samen sporten ongeacht wie we zijn, wat onze fysieke en psychische capaciteiten zijn, ongeacht gender, leeftijd, of wat dan ook.
Ik ben zelf ook eens gaan kijken naar een van hun trainingen en kon daar zelf vaststellen dat daar een zeer diverse groep op het terrein stond waar plezier en sport centraal stond. Dus kan ik Michel De Baets zijn woorden enkel bijtreden. Ondanks er waarschijnlijk nog een lange weg af te leggen is vooraleer we op dit punt zullen komen, is het pad naar de eindbestemming vaak even mooi als de bestemming op zich.
Cindy Heremans
