Orthopedagogiek als dynamische handelingswetenschap
De belangrijkste vragen die voorafgaand aan het schrijven om een antwoord vroegen, waren: Is er reden om een nieuw boek te schrijven? Hebben zich in ons taalgebied zodanige veranderingen voorgedaan, zowel in de samenleving als in de orthopedagogiek, dat zo’n forse inspanning gerechtvaardigd is? Het antwoord was snel te geven: Ja! Natuurlijk was daarbij gebruik te maken van bestaande en alom gewaardeerde inzichten en uitwerkingen. Maar in een dynamische samenleving veranderen de context en praktijk van de opvoeding, alsook de problemen die zich daarbij kunnen voordoen, de empirisch onderbouwde inzichten voor preventie en aanpak, evenals de keuzes in het wetenschappelijk onderzoek.
Veranderingen vragen om de nodige aanpassing, denk bijvoorbeeld aan: globalisering, verstedelijking, toename van culturele diversiteit, emancipatie/empowerment van minderheidsgroepen (ook die van cliëntgroepen), specialisering en proto-professionalisering, informatisering, marktwerking, en vergrijzing. Maar er zijn ook ontwikkelingen op grotere schaal, zoals wereldwijde pandemieën en vluchtelingenstromen als gevolg van (dreigende) oorlogen. Orthopedagogiek ontwikkelt zich mee als praktijkgerichte handelingswetenschap die midden in de samenleving staat. Over ‘hoe dat precies moet’ zijn verschillende opvattingen in omloop. Het is belangrijk die te kennen en daar een eigen mening over te vormen. Zo een mening vorm je door te kijken naar de argumenten die achter een standpunt schuilgaan en er kritisch over na te denken. Deze inleiding biedt de kennis die daarvoor nodig is.
Het resultaat
Het schrijven met een nieuw team, het op elkaar afstemmen van de inzichten die in de laatste tien jaar van onderzoek en onderwijs zijn opgedaan en het nadenken over de toekomst (zie Hoofdstuk 9!) heeft een boek opgeleverd waar we trots op mogen zijn. We gaan ervan uit dat het herzien en actualiseren op grond van nieuwe ontwikkelingen hiermee niet stopt. Voor (toekomstige) professionals is het een onmisbare kennisbron. Er ligt een prachtig fundament om op verder te bouwen.
Inleiding in de Orthopedagogiek
Wied Ruijssenaars I Auteur en Professor-emeritus Orthopedagogiek bij Rijksuniversiteit Groningen