1 op 5 dak- en thuislozen zijn jongvolwassenen

In een recent onderzoek in opdracht van de Koning Boudewijnstichting zoomden onderzoekers van KU Leuven, UGent en UC Louvain in op de situatie van jongvolwassenen. Dit doen ze door een analyse van de resultaten uit tellingen uit 2020-2021 in regio’s Leuven, Gent, Limburg, Arlon, Liège, Zuid-West-Vlaanderen, eerstelijnszone BraVio, Namur en Charleroi. De onderzoekers spraken ook met 36 dak- en thuisloze jongvolwassenen en 32 professionals. Het onderzoeksrapport beschrijft deze kwalitatieve bevindingen en een analyse van deze resultaten.

Inwonen bij familie of vrienden

Uit de resultaten blijkt dat 1 op 5 getelde personen jongvolwassenen zijn. De data van de 1.208 jongvolwassenen geven een eerste zicht op hun situatie. In vergelijking met volwassenen (26+) verblijven jongvolwassenen veel vaker tijdelijk bij familie of vrienden. 1 op 8 jongvolwassenen zijn acuut dakloos. Zij brachten de telnacht op straat door, in de nachtopvang, een tent, een kraakpand of auto.

Meer vrouwen

4 op 10 dak- en thuisloze jongvolwassenen zijn vrouwen. Dit tegenover 3 op 10 vrouwen bij volwassenen. Iets meer dan de helft van de jongvolwassenen heeft een leefloon. Toch heeft ook 1 op 5 jongvolwassenen geen enkel inkomen. 1 op 8 dak- en thuisloze jongvolwassenen is vast of tijdelijk aan het werk.

We zien in de cijfers dat dak- en thuisloze jongvolwassenen in contact komen met het OCMW. 3 op 4 jongvolwassenen heeft een actieve begeleiding bij een OCMW. Bijna 1 op 5 dak- en thuisloze jongvolwassenen heeft een referentieadres bij het OCMW. Dit is minder frequent dan bij volwassenen, daar heeft 1 op 3 getelde personen een referentieadres bij het OCMW.

Verstandelijke beperking

Bij 40% van de dak- en thuisloze jongvolwassenen is er geen (vermoeden van) gezondheidsproblemen. Bij 1 op 4 jongvolwassenen is er een vermoeden van een psychische problematiek en bij 17% een vermoeden van een verslaving. Dit is opvallend minder vaak dan bij volwassenen. Bij 1 op 8 dak en thuisloze jongvolwassenen is er een (vermoeden van) een verstandelijke beperking. Dit cijfers ligt dubbel zo hoog als bij volwassenen.

Jeugdhulpverlaters

De tellingen tonen dat diverse groepen van jongeren in (verborgen) vormen van dak- en thuisloosheid terecht komen: ‘jeugdhulpverlaters’, ‘Belgen zonder hulpverleningsgeschiedenis’, en ‘nieuwkomers’.

Jeugdhulpverlaters kenden ooit een verblijf in de jeugdhulp. Dit gaat over 24% getelde jongvolwassenen. Deze jongvolwassenen verblijven vaker dan de overige jongvolwassenen in opvang voor thuislozen of tijdelijk verblijf zoals opvangcentra of een noodwoning van het OCMW. Ze moeten ook vaker een instelling verlaten. Deze jongvolwassenen doen vaak beroep op een leefloon. Ze worden dak- of thuisloos door een conflict met familie of vrienden, relatieproblemen en een psychische problematiek. Deze jeugdhulpverlaters hebben opvallend meer gezondheidsproblemen. Ze hebben veel vaker een (vermoeden van) een verstandelijke beperking, veel vaker een (vermoeden van) een psychische problematiek en vaker een (vermoeden van) een verslaving.

Belgen zonder hulpgeschiedenis

De tweede groep zijn Belgen zonder hulpgeschiedenis. Dit zijn jongvolwassenen die nooit in de jeugdhulp verbleven en nooit een opname in een psychiatrische instelling kenden. Dit gaat over 29% van de getelde dak- en thuisloze jongvolwassenen. De groep Belgen zonder jeugdhulpgeschiedenis verblijven vooral bij familie of vrienden. In vergelijking met de andere 2 groepen jongvolwassenen zijn ze vaker aan het werk en ontvangen ze ook vaker een werkloosheidsuitkering. Deze jongvolwassenen werden vaker dak- of thuisloos door het einde van hun huurovereenkomst en door een conflict met familie of vrienden. De groep Belgen zonder hulpgeschiedenis hebben minder vaak gezondheidsproblemen.

Nieuwkomers

De derde groep jongvolwassenen zijn de nieuwkomers. Dit gaat over 30% van de getelde dak- en thuisloze jongvolwassenen. Zij hebben een andere nationaliteit dan de Belgische. Deze jongvolwassenen wonen vaker in een niet-conventionele ruimte en ze dreigen ook vaker hun woonst te verliezen. Als we kijken naar de aanleiding waardoor ze dak- en thuisloos werden, zien we hier heel andere redenen dan bij de vorige 2 groepen. Deze nieuwkomers werden voornamelijk dak- of thuisloos door immigratie of door een ongeschikt- of onbewoonbaar verklaarde woning. Deze jongvolwassenen hebben vaker geen gezondheidsproblemen.

Rapport en zoom (korte visuele samenvatting)

https://kbs-frb.be/nl/zoom-dak-en-thuisloosheid-bij-jongvolwassenen