Het Sensoa Vlaggensysteem

Hoe ga je als professional om met seksueel grensoverschrijdend gedrag?

Waar mensen samenleven, samen spelen of samenwerken gaan we over elkaars grenzen. Ook als professional kom je dus in aanraking met grensoverschrijdend gedrag. Maar hoe ga je daarmee om, als zorgverlener, onderwijsprofessional, CLB-medewerker, …?  

Wanneer gaat seksueel gedrag eigenlijk over de grens? En hoe praat je erover met betrokkenen, ouders of collega’s?  

Het Sensoa Vlaggensysteem is dé methodiek die antwoorden helpt vinden op die vragen. Aan de hand van 6 objectieve criteria schat je zelf in wanneer de grens wordt overschreden, en leer je stap voor stap te reageren op een pedagogische manier.

Mag er dan helemaal niets meer?

Natuurlijk wel! Seksueel gedrag is een belangrijk deel van het leven. Het Vlaggensysteem wil gezond seksueel gedrag daarom net stimuleren én grensoverschrijdend gedrag helpen te voorkomen. Er moet ruimte zijn voor seksueel gedrag met respect voor de integriteit van mensen. Daarom werkt het Sensoa Vlaggensysteem ook met groene vlaggen, voor situaties die perfect passen binnen de seksuele ontwikkeling en seksuele rechten van alle betrokkenen.

Hoe werkt het Sensoa Vlaggensysteem?

De methodiek gebruikt 6 objectieve criteria waaraan je seksueel gedrag toetst. Op basis van je inschatting, ken je daarna een vlag toe aan het gedrag. Gezond gedrag krijgt een groene vlag, grensoverschrijdend gedrag krijgt een gele, rode of zwarte vlag. Aan de hand van concrete casussen ontdek je waar het verschil precies zit.  

Een voorbeeld:

De situatie: Een meisje van 16 jaar met een lichte verstandelijke beperking krijgt een naaktfoto doorgestuurd van een klasgenootje waarmee ze ruzie heeft. In een opwelling beslist ze om de foto naar de hele school te sturen. We bekijken het gedrag van het meisje.

Online experimenteren met seksualiteit: dat hoeft geen probleem te zijn. Maar wat als er grenzen worden overschreden? En is dat hier het geval? Om dat in te schatten, bekijken we de zes criteria van het Vlaggensysteem. We checken telkens of het criterium oké, niet helemaal oké of onduidelijk is:  

• Toestemming: Hebben alle betrokkenen hun toestemming gegeven? Dat kan expliciet (bv. verbaal) of impliciet (bv. door terug te flirten). Niet oké
• Vrijwilligheid: Is er een vrijwillige situatie zonder druk, dwang of chantage? Oké
• Gelijkwaardigheid: Zijn alle betrokkenen aan elkaar gewaagd zijn? Is er geen groot verschil in autoriteit, macht, (werk-) ervaring en intelligentie? Niet oké
• Context: Gebeurt het gedrag in een context die maatschappelijk aanvaard is? Is de privacy van alle betrokkenen gerespecteerd? Niet oké
• Gepast voor de leeftijd en ontwikkeling: Sluit het gedrag aan bij de leeftijd en de ontwikkeling? Zijn de betrokkenen niet te jong of te oud voor dit gedrag?  Niet helemaal oké
• Impact: Heeft het gedrag geen schadelijke gevolgen voor de betrokkenen? Schade kan zowel fysiek (bv. wondjes) als psychisch zijn (bv. schaamte). Niet oké

Op basis van onze inschatting bepalen nu de ernst van de situatie. Deze casus krijgt een rode vlag, voor zwaar grensoverschrijdend gedrag. Bij een rode vlag raden we jou als professional aan om een aantal stappen te nemen in je reactie. Bespreek, bevraag en stop het gedrag, koppel consequenties aan het gedrag, rapporteer erover en werk aan nazorg en herstel. Het Sensoa Vlaggensysteem geeft je voor al die stappen verdere tips en ondersteuning.

Wat is de meerwaarde voor jou?  

• Schat ook moeilijke situaties in op een genuanceerde manier 

Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan moeilijke en emotionele situaties veroorzaken. Objectieve criteria helpen je om op zo’n moment toch rustig en genuanceerd te blijven.

• Maak seksueel gedrag bespreekbaar 

Binnen elk zorgteam voelen mensen zich meer of minder comfortabel bij een gesprek over seksualiteit, maar het Vlaggensysteem biedt je een gemeenschappelijke taal. Open communicatie werkt preventief: het creëert een cultuur waarin je vooraf over principes en afspraken kan praten. Je kan samen nadenken over oplossingen voor het incident zich voordoet.    

• Reageer gepast op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag 

Het Vlaggensysteem geeft je ook een reactiewijzer. Die helpt je als zorgverlener gepast te reageren op alle betrokkenen na een incident. Het Sensoa Vlaggensysteem kan je ook helpen om een reactiebeleid uit te werken binnen je organisatie.  

Nu ook online!  

Wil je het  Sensoa Vlaggensysteem beter leren kennen? Dat kan! Het Sensoa Vlaggensysteem is vanaf nu toegankelijker dan ooit, dankzij de gloednieuwe gratis online cursus van Sensoa. Je doorloopt de theorie zelfstandig, op je eigen tempo, waar en wanneer je maar wil.  

Maak kennis met de nieuwe online cursus via Sensoa Academie

‍